Dzień Czystego Powietrza – zajęcia z przyrody
Dzisiaj dość trudny temat, ale dotyczący każdego z nas na całym świecie. 14 listopada obchodziliśmy Dzień Czystego Powietrza. Pewnie na nie jednej twarzy wywołałam uśmiech, ale tak moi drodzy powietrze, a w szczególności czyste powietrze ma swój dzień w kalendarzu. Każdy z nas pragnie oddychać czystym powietrzem, co zapewnia nam zdrowie i witalność, ale niestety jest coś, co nam w tym przeszkadza.
Zapewne nie raz słyszeliście o czymś takim jak smog. Nie smok lecz smog. Oj tak, to dotyczy całego świata i niestety wszyscy na całej kuli ziemskiej z tym walczymy, a zwłaszcza największe miasta i metropolie. Jakość powietrza przekłada się w znacznym stopniu na zdrowie ludzi i stan poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego. Zanieczyszczenia powietrza nie są problemem lokalnym. Powietrze nie zna granic. Zanieczyszczenia wytworzone w jednym miejscu mogą przemieszczać się na bardzo dalekie odległości, niejednokrotnie pokonując granice miast, państw a nawet kontynentów. A co to jest SMOG. Sama nazwa pochodzi od dwóch anglojęzycznych słów: SMOKE – DYM i FOG – MGŁA.
W dzisiejszych czasach wszyscy odpowiadamy za stan powietrza. Każdy z nas codziennie podejmuje wybory, które przekładają się na jakość powietrza w naszej okolicy, a często również na stan powietrza, którym oddychają ludzie na drugim końcu świata. Codziennie decydujemy o tym, z jakiego środka transportu skorzystamy, w jaki sposób ogrzejemy nasze domy, czy jaką ilość zanieczyszczeń „wprowadzimy” do środowiska poprzez wybory konsumenckie – wyprodukowanie każdej kupionej przez nas rzeczy niesie ze sobą koszty środowiskowe. Ziemię otacza atmosfera, czyli gazowa powłoka. Atmosferę wypełnia powietrze, które nie ma smaku, zapachu ani koloru. Skład powietrza w różnych miejscach na Ziemi może się nieco różnić w zależności od klimatu, pory roku a nawet pory dnia. Składnikami powietrza, których zawartość może się zmieniać są: dwutlenek węgla, ozon, para wodna oraz zanieczyszczenia.
Skoro powietrza nie widać, to czy może się ono ubrudzić? I co to znaczy, że powietrze jest zanieczyszczone? Zanieczyszczeniami powietrza nazywamy wszystkie substancje (gazy, ciecze, ciała stałe), które po wprowadzeniu do powietrza mogą oddziaływać szkodliwie na zdrowie człowieka, klimat, przyrodę (zwierzęta, wodę, glebę) lub powodować inne szkody w środowisku. Powietrze możemy uznać za zanieczyszczone zarówno wtedy, kiedy dostaną się do niego substancje, które naturalnie nie występują w składzie powietrza atmosferycznego, jak np. pyły węglowe, pyły zawieszone czy benzopireny; jak również w sytuacji, gdy niektórych gazów naturalnie występujących w powietrzu pojawi się za dużo, jak np. w przypadku zanieczyszczenia dwutlenkiem węgla. Skąd w powietrzu biorą się „brudy”? Niektóre z zanieczyszczeń są skutkiem naturalnych procesów zachodzących na naszej planecie, m.in. procesu wietrzenia skał, wybuchów wulkanów czy pożarów lasów i traw. Jednak za większość zanieczyszczeń występujących obecnie w powietrzu odpowiedzialni są ludzie. Wytwarzamy je poprzez spalanie węgla (zwłaszcza węgla złej jakości) i drewna (szczególnie mokrego drewna), przy produkcji prądu oraz w trakcie korzystania z samochodów i innych środków transportu produkujących spaliny (np. transport różnych produktów przy pomocy ciężarówek i tirów, podróże samolotami). Zanieczyszczenia powietrza mogą mieć postać pyłową (np. pyły węglowe, pyły zawieszone) oraz gazową (np. tlenki siarki, tlenki azotu, lotne związki organiczne, tlenek oraz dwutlenek węgla, ozon).
O jakiej porze roku mamy największe zanieczyszczenie powietrza, oczywiście w zimie, ponieważ to wtedy właśnie ludzie najwięcej palą w piecach i to często palą byle czym.
Wiatr bardzo pomaga w walce ze smogiem – przemieszcza zanieczyszczone powietrze, a dzięki temu zmniejsza się stężenie zanieczyszczeń unoszących się nad miastem. Niestety, zanieczyszczenia nie znikają, a jedynie zmieniają swoje stężenie. Jest to jednak lepsze dla naszego zdrowia niż przemieszczanie się w utrzymującej się chmurze zanieczyszczeń.
A czy deszcz pomaga nam pozbyć się smogu? Spadający deszcz oczyszcza powietrze z unoszących się w nim zanieczyszczeń pyłowych. W efekcie pomaga nam pozbyć się na jakiś czas smogu, jednak zanieczyszczenia z powietrza nie znikają – spadają wraz z deszczem na ziemię, pola uprawne (część z nich może wraz z wodą przenikać do naszych upraw), osadzają się na elewacjach budynków.
Wysoka i gęsta zabudowa miejska (bloki, biurowce, wielkopowierzchniowe centra handlowe) czasami uniemożliwia swobodne krążenia powietrza w mieście, np. spowalniając wiejący wiatr lub całkowicie uniemożliwiając mu dotarcie do zabudowanych obszarów. Kiedy świeże powietrze z obrzeży miasta nie może dostać się do jego centrum, w mieście kumulują się zanieczyszczenia spowodowane dużym ruchem samochodowym czy ogrzewaniem węglowym. Czy wiesz, że w wielu miejscach na świecie architekci i planiści miejscy dbają o to, żeby w miastach zostawały specjalne, niezabudowane tereny? Takie przestrzenie nazywamy korytarzami przewietrzania miasta. Jest to teren w obrębie miasta, ułatwiający docieranie powietrza z obszarów otaczających miasto do obszarów wewnątrzmiejskich. Korytarz przewietrzania może być zaprojektowany jako niska zabudowa (domy jednorodzinne, małe sklepy), może też przybrać postać bardzo szerokiej ulicy, funkcję tę mogą również pełnić tereny zielone, np. parki, błonia, lasy miejskie lub koryta rzek. Korytarze przewietrzania miasta przyczyniają się do obniżenia średniej odczuwalnej temperatury, przez co mogą zwiększać komfort mieszkańców w upalne, letnie dni.
A co Ty możesz zrobić, aby uchronić się przed zanieczyszczeniami, kiedy stan powietrza w twojej okolicy jest zły?
• jeśli to możliwe, unikaj wychodzenia na zewnątrz lub zakładaj maseczkę antysmogową,
• unikaj uprawiania sportów na zewnątrz (wysiłek fizyczny przyśpiesza pracę płuc, np. biegając wdychamy trzy razy więcej powietrza niż spacerując) lub uprawiaj sporty w specjalnie do tego przeznaczonej maseczce antysmogowej,
• po dłuższym pobycie na zewnątrz opłucz ciało wodą (np. pod prysznicem) – pozwoli to zmyć pyły, które mogły znaleźć się na twojej skórze i włosach,
• nawilżaj powietrze w mieszkaniu – dzięki temu pyły unoszące się w powietrzu szybciej opadają i można je zmyć, np. podczas sprzątania,
• w czasie złego stanu powietrza na zewnątrz, unikaj wietrzenia mieszkania,
• uprawiaj w domu dużo roślin
A co możesz zrobić, aby zapobiegać powstawaniu smogu w twojej okolicy:
• rozsądnie korzystaj ze środków komunikacji – częściej wybieraj rower, rolki, hulajnogę lub zbiorowe środki transportu, np. autobus, tramwaj, pociąg zamiast samochodu,
• uświadamiaj innych o problemie smogu,
• jeśli ogrzewasz mieszkanie przy pomocy pieca, dbaj o jakość paliwa (suchy węgiel dobrej jakości, suche drewno pochodzące z drzew liściastych), nie wrzucaj do pieca rzeczy do tego nieprzeznaczonych (meble, plastik, rzeczy gumowe, ubrania oraz inne śmieci),
• sadź w swojej okolicy nowe drzewa oraz chroń te już rosnące,
• staraj się kupować produkty wytwarzane lokalnie – przyczynisz się w ten sposób do ograniczenia spalin produkowanych podczas transportu rzeczy z odległych miejsc.
Proponuję Wam zapoznać się z kilkoma dość ciekawymi i pokazującymi wpływ zanieczyszczenia na środowisko i nas ludzi.
https://www.youtube.com/watch?v=_hFeyP3Dwfw
https://www.youtube.com/watch?v=3MWogjSo3-M
https://www.youtube.com/watch?v=CG8iK0ZJWe8
https://www.youtube.com/watch?v=cpmacdrczR0
https://www.youtube.com/watch?v=pgaaOjnUaNY&feature=emb_logo
Mam dla Was zadanie, spróbujcie zabawić się w takich architektów i planistów i zaprojektujcie na dużej kartce swoje własne miasto z osiedlami. Pamiętajcie o korytarzach przewietrzania miast, aby czyste powietrze mogło dostać się do wnętrza miasta. Życzę owocnej pracy.
Źródło: https://www.ekokalendarz.pl/
Pozdrawiam
Pani Agnieszka